Bergwandelen in Bad Gastein

Voorbereiding op de Ultra Trail van Verbier

Op 6 juli staat de X Traversee ultra trail in mijn agenda. De wedstrijd heeft een lengte van 76 km met 5300 hoogtemeters. Het is een grotere uitdaging dan de Lavaredo wedstrijd met 50km en 2600 hoogtemeters. Deze had ik vorig jaar gelopen en ging best lekker. Ik was enthousiast geworden door de 100km race die de volgende dag plaatsvond: we hadden toen een blik geworpen in de fouragetent met de lopers. Wow… ik was direct onder de indruk van het eten, de verzorging, de deelnemers, de uitrusting en de mentaliteit om door te gaan.

Waarom zou ik dit niet ook kunnen, was de vraag die ik me stelde. In de UTMB X-Traversee van 76 km in Verbier vond het antwoord op die uitdaging. Verder en hoger maar toch nog te doen in een dag.

Het is nu medio juni en ik heb nog enkele weken te gaan om te trainen voor de X Traversee. Hoogtemeters maken, is het devies. Dat is in Nederland niet bepaald gemakkelijk. De Zuid-Limburgse heuvels geven dan wel een voorproefje van hoogtemeters, maar de hellingen zijn veel te kort om recht te doen aan de inspanning van het bestijgen van de bergpaden in de Alpen. Daarom had ik samen met mijn zoon het plan opgevat om vier dagen in Oostenrijk te bergwandelen. We hebben voor Bad Gastein in Salzburg gekozen, dichtbij de Hohe Tauern en in de nabijheid van een Hapimag resort waarvan we lid zijn.

Dag 1 Stubnerkogel (2246 m)

De weg is vele malen geblokkeerd wegens boswerkzaamheden. We vinden het merkwaardig dat de rooiers geen verplichting hebben om het pad netjes vrij te maken.

De hangbrug bij de Stubnerkogel in Bad Gastein is 140 m lang en loopt over een circa 30 m diepe afgrond tussen het op de bergtop gelegen restaurant en de zendmast. Gelegen op 2300 m, is het de eerste hangbrug, die werd gebouwd op dergelijke hoogte. De hangbrug is het hele jaar door toegankelijk. De uitvoering van de brug werd aan alle kanten – zelfs naar beneden – doorzichtig uitgevoerd, zodat het betreden ervan nog avontuurlijker is geworden. Waarom ik deze brug interessant vind, los van het avontuur? In het parcours van X Traversee is ook een hangbrug opgenomen, die over de gletsjermorene van de Corbassière gletsjer voert. Als ik over deze hangbruk kan lopen, dan moet het in Verbier ook lukken. Met andere woorden: erover heen lopen, de blik naar voren gericht en niet omlaag kijken.

Dag 2 Graukogel Reedsee (2321 m)

We maken tijdens deze tocht kennis met de vele nog aanwezige sneeuwvelden. Het heeft zoveel gesneeuwd afgelopen winter en voorjaar dat er vanaf circa 2000 m hoogte de bergpaden worden geblokkeerd door dikke lagen van sneeuw. We lopen meestal om de velden heen. Soms glijden we er overheen of ‘skieën’ we met de (hiervoor niet geschikte) trailrun schoenen. Het zal deze vakantie zeker niet onze laatste kennismaking met sneeuw worden, maar daarover later meer.

Dag 3 Gamskarkogel (2467 m)

De Gamskarkogel is een mooie afgeronde berg zoals de naamgeving Kogel al doet vermoeden. We lopen vanuit Bad Gastein naar de top van de berg via de Poserhöhe. We stellen vast dat de Kogel-bergen aan de onderkant nabij het dal zeer steil zijn maar dat deze bergen steeds vlakker (afgeplatter) worden naarmate we hoger komen. Na de eerste 500 m klimmen, komen we aan in het fraaie alm-bergrestaurant van de Poserhöhe. We strijken neer voor een cola met appelgebak. Dat smaakt lekker. We vervolgen onze weg op een bergpaadje dat allengs smaller wordt. Op sommige stukken is Trittsicherheit erforderlich zoals de bordjes bij het begin van het pad al aangaven. Ik kijk maar niet te veel naar links, de helling omlaag, omdat ik dat te spannend vind. Tegelijkertijd zien we ook veel moois onderweg. Een gems schiet voorbij, een bergmarmot kruipt schuchter uit zijn holletje en prachtige vergezichten over het Gasteiner dal.

Dag 4 Niedersachsenhütte (2471 m)

 

Een bizar en ontnuchterend verhaal

Op de klim naar boven toe moeten we steeds vaker van het pad afwijken omdat de sneeuwvelden over de paden heengeschoven waren. We hebben zelfs ge-gras-kletterd om de weg omhoog te vinden. De helling was zo steil dat we met handen en voeten naar boven moesten klauteren. Dat hoort natuurlijk niet bij bergwandelen of trailrunnen. Als we bovenaan op het pad van de bergkam zijn aangekomen, beseffen we beiden dat het niet verstandig is geweest wat we hebben gedaan. We houden elkaar even goed vast.

Het is dan nog zo’n 200 m lopen naar het Niedersachsen huis. We realiseren ons dat deze bergtocht te gevaarlijk geworden is: met handen en voeten naar boven klimmen was al niet normaal, zeker niet op trailrun schoenen zonder sneeuwklauwen. Teruggaan via dezelfde route over de steile sneeuwvelden is zeker geen optie. Wat nu? We kunnen dezelfde weg dus niet terugnemen. Dan gaan we vallen en is het over en uit met de trailrun pret. Via de andere kant van de berg dan maar omlaag, naar Kolm-Saigurn?

We besluiten eerst rust te nemen in het Niedersachsen huis zodat we kunnen informeren naar de omstandigheden van de route. De beheerder van de berghut kan ons vast adviseren hoe we moeten teruglopen. Maar wat blijkt: daar aangekomen is het bergrestaurant nog gesloten. Hoe kan dat nou? Beneden op de parkeerplaats in Sport Gastein stond namelijk een uitnodigend bord dat er een warme Küche is in het Niedersachsen huis. Dat is toch onveilig om mensen naar boven te laten wandelen (klimmen) onder deze omstandigheden…? Er is geen personeel, de deuren zijn overal gesloten. Alleen de deur naar de winteraccommodatie is open. In deze ruimte bevinden zich enkele stapelbedden. Daar hebben we nu echter niets aan.

We kijken om ons heen, we bestuderen de kaart nogmaals en we nemen het pad aan de andere kant van de berg. Dit pad loopt met zigzagjes omlaag naar Kolm-Saigurn. We hopen dat dit pad minder met sneeuwvelden bedekt is. Maar dat blijkt hopen tegen beter weten in te zijn. Ook hier doemen al gauw sneeuwvelden op. Geen kleintjes, maar grote sneeuwvelden die ook nog eens steil afhangend zijn. Er doorheen lopen kan niet. Er dan maar net langs proberen te lopen? Matthias gaat als eerste en dan gebeurt het. Hij valt en valt… Vreselijk…. Matthias kan zich niet goed vasthouden en glijdt enkele meters verder omlaag. Ik zie hem bijna over de rand vallen. Van alles gaat door mijn hoofd heen. Ik ben oh zo bang…. Maar voordat Matthias uit mijn gezichtsveld verdwijnt, weet hij zich af te remmen op de stenige ondergrond. Hij gebruikt handen en voeten. En dat net voordat de helling in een afgrond overgaat. Het is ongelofelijk maar hij is er nog. Hij leeft. Oh, wat een geluk!

Matthias zit daar en ik weet niet wat hij ziet voor zich, maar het zal geen prettig gezicht zijn. Gelukkig blijft hij kalm. Hij is niet gewond. Hij heeft een schrammetje op de arm. Matthias krabbelt langs een rand van stenen en rotsen terug naar het pad. Dat betekent wel dat hij aan de andere kant van het sneeuwveld uitkomt dan waar ik sta. Wat nu? We kijken of hij kan terugkomen naar de plek waar ik sta. Dat gaat niet. Het risico is te groot dat Matthias opnieuw valt. Datzelfde geldt voor mij. Ik kan niet het zelfde risico nemen. We hebben gewone trailrun schoenen aan… We zouden nu sneeuwklauwen (snow spikes) onder de schoenen moeten hebben. Schoenen zonder sneeuwklauwen zijn niet geschikt voor deze steile sneeuwvelden. Dat was immers de voornaamste oorzaak van het wegglijden van Matthias. We kijken elkaar aan en zien in dat we voor deze omstandigheden buitengewoon slecht zijn uitgerust. Daarnaast hebben we geen touw bij ons. En Matthias heeft geen stokken.

Na verkenning van de diverse opties ter plekke zit er niets anders op dan 112 te bellen. We gaan niets meer zelf proberen. Geluk bij een ongeluk hebben we telefonisch bereik. Ik geef aan de telefoniste van de alarmcentrale door wat de situatie is en dat een bergredding noodzakelijk is. Ik geef de GPS coördinaten door. De medewerker aan de andere kant van de lijn checkt hoeveel batterij we nog in de telefoon hebben. Dat is meer dan 80% Het zal wel vaker zijn voorgekomen dat de verbinding met de mensen in nood stopt omdat er geen stroom meer is.

Na circa anderhalf uur wachten, horen we het zware donderende geluid van de helikopter. We zwaaien om aan te geven waar we zitten. Ze zien ons! De helikopter manoeuvreert zich met de punt van de sleden tegen het wandelpad aan, 10 meter bij mij vandaan. De helikopter veroorzaakt een enorme wind. We bukken en zitten gehurkt. Matthias houdt zich vast aan de staalkabels van het bergpad aan de ene kant van het sneeuwveld en ik doe dat ook aan de andere kant van het sneeuwveld.

De co-piloot stapt uit de helikopter die tegen de berg aan leunt doch in de lucht moet blijven omdat er geen landingsplaats is. Via de punt van de slede springt de co-piloot op het pad en loopt hij naar mij toe. Hij vraagt of we OK zijn en of er niemand gewond is. Deze man is kordaat en doortastend. Hij kijkt naar de situatie en gaat met vastberaden tred naar Matthias toe, overigens via een andere route dan waarlangs Matthias gevallen was. Hij neemt Matthias meteen bij de arm, duwt hem voor zich uit door het sneeuwveld en brengt hem naar de overkant, naar de plek waar ik sta. Ik grijp Matthias bij de arm, trek hem naar me toe en we zijn weer verenigd.

We stappen een voor een in de helikopter. Ik slaak een zucht van verlichting. Nadat we de koptelefoons in de helikopters hebben opgezet, vraagt de piloot waar we naartoe moeten. Ik geef aan dat we naar Sport Gastein moeten, de andere kant van de berg. De helikopter draait om en vliegt over de bergkam van het Niedersachsen huis terug naar Sport Gastein. Binnen 5 min staan we op de plek waar we vertrokken zijn. Zo snel gaat dat. We geven de adresgegevens door en we legitimeren ons. De co-piloot vraagt nog of we verzekerd zijn via de Oostenrijkse alpinisten verzekering. Dat zijn we niet. Hooguit de reisverzekering via Ohra maar dat moet ik maar een keer regelen als we thuis zijn in Nederland. En dat is ook niet belangrijk. Van belang is dat we gered zijn uit een netelige en gevaarlijke situatie. Het had zo anders kunnen aflopen.

Wat hadden we anders moeten doen? Een betere uitrusting met stokken en sneeuwklauwen, warmere kleding meenemen en informeren bij lokale autoriteiten of uitbaters van een restaurant hoe de situatie ter plekke in de bergen is. Misschien nog het allerbelangrijkst: het voortdurend reflecteren over je eigen mentaliteit en trots. Wanneer we het spreekwoord ‘Beter ten halve gekeerd dan ten hele gedwaald’ opgevolgd hadden, dan waren we nooit aan die steile helling omhoog begonnen.

Naschrift: uiteindelijk heeft de Oostenrijkse Bergrettungsdienst kosten in rekening gebracht ter hoogte van circa € 3.000. Na toelichting bij de verzekeringsmaatschappij Ohra is voorlopig een deel van de kosten gerestitueerd onder de (standaard) reisverzekeringspolis.