De afgelopen weken heb ik het boek Napoleon van Bart Van Loo gelezen; een boeiende geschiedenis die een van de meest baanbrekende periodes in de Westerse geschiedenis belicht. Geboeid door geschiedenis, leiderschap en strategie, kon ik mezelf er niet van weerhouden om parallellen te trekken tussen historische gebeurtenissen en onze huidige reis bij RiskSphere.
Samenvatting van het boek
Napoleon fascineert. Hij is een van de invloedrijkste figuren uit de geschiedenis. Maar Napoleon roept ook enorm veel vragen op. Hoe kwam het dat een onbekende Corsicaan erin slaagde om de Franse bevolking ervan te overtuigen dat hij de man was op wie iedereen zat te wachten? Wie was de keizer die vechtend door Europa trok, miljoenen slachtoffers maakte en strandde in een drassige weide nabij Waterloo?
Bart Van Loo gaat op zoek naar de mens achter de mythe. Hij vindt antwoorden in de boeiende en uiterst woelige periode van de Franse Revolutie, toen de oude wereld verging en alles anders werd. De schaduw van die revolutie zou altijd over Napoleon blijven hangen.
Napoleon Bonaparte steeg op vanuit anonimiteit en herschiep Europa. Hij was niet alleen een militair leider, maar ook een systeemdenker die blijvende institutionele nalatenschappen naliet. Enkele van zijn meest kenmerkende eigenschappen bieden inzichten die opvallend actueel zijn in het licht van de geopolitieke storm die de wereld momenteel teistert:
– Het Napoleontische Wetboek: ingevoerd om juridische verwarring te beëindigen na de Franse Revolutie, bracht deze codificering van het civiele recht duidelijkheid, consistentie en toegankelijkheid. Het werd een blauwdruk voor rechtssystemen op meerdere continenten – van Europa tot Latijns-Amerika en Afrika. Interessant genoeg was dit wetboek zelfs van toepassing in het neutrale Moresnet (1815–1918) vanwege een politieke patstelling tussen Nederland en Pruisen – een bewijs van hoe sterke raamwerken hun oorspronkelijke context blijven overleven. Als je meer wilt weten, lees dan hier.
– Strategische propaganda: Napoleon beheerste de overheidscommunicatie. Door middel van kranten, officiële bulletins en kunstwerken schiep hij met precisie zijn eigen imago. Hij plaatste zichzelf letterlijk en figuurlijk centraal – een voorbode op de moderne politieke beïnvloeding en marketing in het bedrijfsleven.
– Gecentraliseerd bestuur: hij introduceerde een gestroomlijnd, hiërarchisch bestuurssysteem in Frankrijk en de bezette gebieden. Dit model van gecentraliseerde controle beïnvloedde moderne overheidsinstellingen en bestuursstructuren wereldwijd.
– Militaire macht als beleidsmiddel: verovering ging niet alleen om territorium, maar ook om ideologische verspreiding en controle. Hij richtte satellietregimes op – benoemde trouwe volgelingen zoals zijn broer Lodewijk tot koningen in buitenlandse landen (koning Lodewijk der Nederlanden voor enkele jaren) – en gebruikte geweld om onder één visie te verenigen. Deze combinatie van ambitie, uitvoering en invloed is zowel indrukwekkend als een waarschuwing.
Bij het lezen kwamen me enkele opvallende parallellen met modern leiderschap voor ogen – al waren die niet altijd geruststellend. Vervang “Napoleon” door “Trump” of andere hedendaagse figuren, en sommige patronen worden herkenbaar: het gebruik van media, centralisatie van macht, persoonlijk merk boven instituties. Het is een herinnering aan het belang van leiderschap, en eraan dat wat we bouwen langer moet blijven bestaan dan één enkel individu.